Strony, zawierając umowę, mogą swobodnie ukształtować jej zapisy. Mogą także ustalić kary dla strony drugiej, w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Mówimy wtedy o karze umownej, regulowanej przepisami Kodeksu Cywilnego.
Z tego tekstu dowiesz się:
- czym jest kara umowna
- co można zabezpieczyć karą umowną
- jakie są rodzaje kary umownej
- co to jest miarkowanie kary umownej
Z tego tekstu dowiesz się:
- czym jest kara umowna
- co można zabezpieczyć karą umowną
- jakie są rodzaje kary umownej
- co to jest miarkowanie kary umownej
Czym jest kara umowna: stanowi ona formę zabezpieczenia prawidłowości wykonania postanowień umowy i ułatwiają naprawienie szkody, Dzięki nim nie ma potrzeby dokładnego określania wysokości odszkodowania – to postanowienie umowy określa wysokość kary umownej, która będzie się należała w danym przypadku.
Kary umowne pojawiają się tylko przy zobowiązaniach niepieniężnych. W przypadku zobowiązań o charakterze pieniężnym, opóźnienie w realizacji świadczenia prowadzi do naliczenia odsetek za zwłokę.
Co można zabezpieczyć kara umowną: Kara umowna może zabezpieczać należyte wykonanie określonego zobowiązania strony kontraktu. Co ważne, zobowiązanie to nie może mieć charakteru pieniężnego, ponieważ dla zabezpieczenia prawidłowego wykonania takiego zobowiązania może służyć zastrzeżenie odsetek za opóźnienie (przy czym nie wyższych niż odsetki maksymalne).
Zobowiązanie niepieniężne zabezpieczane karą umowną może dotyczyć zarówno podejmowania określonego działania (np. wykonania czynności, spełnienia świadczenia niepieniężnego, zawarcia umowy przyrzeczonej), jak również powstrzymywania się przed określonym działaniem (np. wykonywaniem działalności konkurencyjnej).
Co musi zostać zastrzeżone w postanowieniu o karze umownej:
Dwa najważniejsze elementy, które powinny zostać określone w postanowieniu o karze umownej to:
· Zobowiązanie, którego niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie uprawnia kontrahenta do dochodzenia kary umownej
· Wysokość kary umownej, która stanowić ma naprawienie szkody powstałej wskutek niewykonania lub nieprawidłowego wykonania zobowiązania.
Sposób, w jaki określona zostanie kara umowna, jest ograniczony jedynie przez zasadę swobody umów. Treść i cel klauzuli powinny zatem odpowiadać przepisom prawa oraz zasadom współżycia społecznego.
Wysokość kary umownej: wysokość kary umownej zależy od tego, jak strony uzgodnią tę kwestię i zapiszą ją w umowie. Wysokość ta nie zależy od rozmiaru szkody.
Rodzaje kary umownej:
A kara umowna wyłączna – wierzyciel może domagać się wyłącznie takiej kary, jaka została zapisana w umowie;
B kara umowna alternatywna – wierzyciel może domagać się albo kary umownej zapisanej w umowie, albo odszkodowania;
C kara umowna zaliczalna – wierzyciel może żądać zapłaty kary umownej i odszkodowania uzupełniającego do wysokości szkody poniesionej w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania
D kara umowna kumulatywna – wierzyciel może ubiegać się jednocześnie o zapłatę z tytułu kary umownej oraz z tytułu odszkodowania
Miarkowanie kary umownej: jest to zmniejszenie wysokości kary umownej.
Żądanie to może opierać się na dwóch podstawach:
Miarkowanie kary umownej: jest to zmniejszenie wysokości kary umownej.
Żądanie to może opierać się na dwóch podstawach:
· wykonaniu zobowiązania w znaczącej części lub
· rażącemu wygórowaniu kary umownej.
W takiej sytuacji kara umowna może zostać zmniejszona przez sąd, który powinien wziąć pod uwagę takie czynniki jak istnienie szkody i jej rozmiar. Należy jednak zauważyć, że wykazanie faktów świadczących o potrzebie miarkowania kary umownej ciąży na dłużniku, co stanowi istotną różnicę względem dochodzenia odszkodowania.